فحش وا ورنه! چو ره خر خارنه!

عفت کلام دار ! همه پلها ره خراب نکن!

شاید برای شما هم پیش آمده باشد که به جایی رفتین و عده ای در حال صحبت کردن اما بکار گیری کلمات و عبارات رکیک مثل نقل و نبات در بیان دارند و یا طرف در حال رانندگی به هر کس و جایی می رسد و هر ماشینی ازش سبقت گرفته باشد فحش و ناسزا می دهد به این عمل نداشتن ” عفت کلام “می گوییم .

بدتر از اینها اینکه تاکنون شاید تجربه تلخی را از بکار گیری خط تلفن این جادوی ارتباط زمانه ،توسط طرف که تا گوشی را برداری بی مقدمه و پرس و جو فحش و ناسزا یکی یک قران !!!و …

او می گوید و می گوید و عقده حقارت خویش وا می کند و هفت چاک پرده دهانش را می درد و خود و فضا را لجن باران می کند و امان از کوچکترین فرصتی برای شما که توضیح و دفاعی داشته باشی! و اینجاست که اگر کرامت داشته باشی و خدای را شاهد اعمال، این مثل به ذهنت می رسد که ” فحش وا ورنه !چو ره خر خارنه! عفت کلام دار ! همه پلها ره خراب نکن! ” یعنی ناسزا را باد می برد و کتک خوردن خاص الاغ است در فرمانبری ! عفت کلام داشته باش و تمام پلهای پشت سرت را خراب نکن ! و …

حال در ادامه به تشریح و علت بیان این مثل در قدیم و جدید توجه فرمایید …

عفت از ریشه (عَ فَ فَ) است، عالمان علمِ لغت، عفت را به معنای بازداشتن معنا کرده‏ اند.کلامی عفیف است که از نظر محتوا و شیوه بیان همراه با عفت باشد و آوا و آهنگ صدا- یا نوشتار- به گونه‌ای باشد که ادب و عفت را رعایت کند و اما عفت کلام عبارت است از پیراستن کلام از آنچه که در عقل و شرع ممنوع است و برای زبان و کلام آفت شمرده می‏شود، به عبارت دیگر، عفت کلام، یعنی خویشتن‏داری در به کارگیری گفتار ناشایست.

اینجاست که می گویند : ادب مرد به ز دولت اوست .

«فحش» عبارت است از اظهار کردن امور زشت و قبیح با الفاظ و عبارت صریح و بیشتر اوقات به وسیله الفاظ وقاع (آمیزش) و متعلقات آن به کار مى‌رود و اهل فساد آن واژگان را به صراحت بیان می‌کنند و نیک گفتارها متعرض آن‌ها نمى‌شوند، بلکه اگر احساس ضرورت کردند به کنایه و با رمز به آن‌ها اشاره مى‌کنند.

فحاشی و بد دهنی و هرزه گویی، و بیان کلمات رکیک، یکی از خصایص زشت افراد فاسد، عاجز، ناتوان و بی منطق است . افراد سفیه بی خرد، در برخورد با مردم چون از منطق و کلام درستی برخوردار نیستند و از دادن جواب صحیح عاجز هستند، بی پروا دهان را باز می کنند و زبان خویش را حرکت می دهند و با الفاظ رکیک، فحاشی می کنند. افراد جاهل و نادانی که با کوچکترین بهانه خشمگین شده، به دور از شرم و حیا، فحش و دشنام می دهند. و آبروی دیگران را مورد هجوم قرار داده و از بین می برند.و با تغییر لحن و ساخت عبارات مستهجن و زشت فضای گفتار خویش را تیره و تار و محیط را لجن مال و بد بو می کنند و …

فحش دادن و دشنام عملی زشت و گناه مسلم است و هرگز درخور اهل ایمان و انسان های خدا جو و با وقار و مودب به ادب اسلامی نمی باشد. مقابله به مثل در امثال این مورد که گناه و زشتی آن مسلم است، نیز شایسته مۆمن نیست، بهترین برخورد با آدم فحاش بی توجهی کریمانه به او است. قرآن کریم در صفات مومن می فرماید: « وَإِذَا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا کِرَامًا»(سوره فرقان آیه۷۲) ؛ هنگامی که با لغو برخورد می کنند، کریمانه از آن عبور می کنند.

«مواظب گفتارمان باشیم که تبدیل به کردار ما می شود.»

عفت کلام در عهد قدیم و دنیای جدید

بله مطابق آنچه گفته شد بکار گیری کلمات دور از شان و ادب توسط افراد امری مذموم و نکوهیده است و کرامت در عدم مقابله به مثل در قدیم که افراد در رو به روی هم مجبور به گفتار و تکلم بودند اوج انسانیت ، نزاکت ، تربیت ، سطح و جایگاه رفیع خصایص انسانی را نشان می دهد .

در اتفاقی عجیب در قدیم گفته می شود مرد فحاشی در یک دعوی معمولی نسبت ناموسی زشتی به همسر مردی داد و مرد تبر برداشته و خواست که آن فحاش را دو نیم کند اما زنش جلویش را گرفت و با تحکم گفت ” فحش وا ورنه و … ” یعنی فحش را باد با خودش می برد این من هستم که باید سالم باشم و اجازه تعرض به حریم خویش را به کسی ندهم که شش دانگش مال توست و با این جمله مردش را آرام کرد و از یک دعوی که می توانست منجر به قتل شود پیشگیری شد و نام نیک او هنوز ورد زبان است .

کلام به کلام شدن و یا به عبارتی دهن به دهن شدن در رو برو این حسن را دارد که از هم شرم کنند و حس احترام به بزرگتر گاهی مانع از بیان برخی عبارات رکیک و دون مایه می شود اما امروزه با گسترش بی حساب و کتاب تلفن مخابرات و اینترنت  و دیگر وسایل ارتباطی حریمها دریده شده و پلها به یکباره تخریب و منهدم می شوند و دلهایی که باید جایگاه رحمت ، انس و الفت باشد با یک تلفن و رد و بدل شدن عبارات و جملاتی بسیار سخیف  از هم کیلومترها دور می شوند و عاطفه و الفت رخت می بندد و …

تبعات و عواقب نداشتن عفت کلام

  اسلام در مقابل فحاشی و بددهانی محکم ایستاده است . ما روایات عجیبی در این زمینه داریم . اولیاء الهی تعبیرات عجیبی بکار برده اند . پیامبر اکرم (ص) به عایشه فرمود که” اگر فحش مجسم بشود چهره ی خیلی زشتی پیدا می کند “. چرا که مهمترین اتفاقی که بین زن و شوهر و حتی دو نفر در این مورد می افتد اینکه از لحاظ روحی و عاطفی دچار غروب و مرگ خاموش می شوند و نقطه تاریک کینه ای در دل فحش خورنده ایجاد می شود که به قولی با آب زمزم هم پاک نخواهد شد .

فحاشی و توهین و افترا اعتماد را سست ، عزت و بزرگی را ذایل می کند و شخصیت شخص فحاش را در جمع و جامعه خرد و تکه تکه می کند .

فحش دادن هم آثار دنیایی و هم آثار آخرتی دارد . یکی از آثار دنیایی فحش این است که برکت روزی را از بین می برد . رسول  اکرم فرمودند : کسی که به برادر مسلمانش فحش بدهد خداوند برکت رزقش را از و می گیرد و  او را به  خودش واگذار می کند و معیشت او را از بین می برد .

در مورد آثار آخرتی انسان بددهان جهنم است . امام صادق (ع) فرمود : هرزه گویی جفاکاری است و جفاکار در جهنم است . همچنین می فرمایند که چهار گروه در جهنم هستند که جهنمیان از آنها حالشان بهم می خورد . یکی گروهی از افراد هستند که در جهنم چرک از دهان شان بیرون می آید . اینها همان انسانهایی هستند که در دنیا دشنام می دهند .

بعد فقهی هم دارد . فحش دان حرام و گناه است . بعضی ها فکر می کنند که غیبت ، دزدی ، شراب خواری و عمل منافی عفت گناه است . فحش هم حرام است و فرقی با اینها نمی کند . ما در مورد دروغگویی و گناهان دیگر بیشتر شنیده ایم که حرام است ولی در مورد فحش کمتر شنیده ایم که فحش حرام است .

ما معتقد به حُسن و قُبح عقلی هستیم . اگر اسلام را در این مورد حکمی نمی داد و این صفت رذیله را حرام نمی کرد ، عقل انسان می گفت که این کار زشت است .

ان ال پی یا برنامه ریزی عصبی کلامی و به تعبیر خودمانی تاثیر کلام بر تغییر تفکر و رفتار غیر قابل انکار است و امروزه ثابت شده است که کلام بر روح و روان و تفکر انسان اثر می گذارد . چه تفکر ، تفکر خود انسان باشد یعنی کلام ، کلام خود انسان باشد چه کلام دیگری باشد . چقدر روی بچه ها اثر منفی می گذارد . این کلام به بچه ها منتقل می شود زیرا بچه ها پدر و مادر را الگو قرار می دهند .

  امیرالمومنین فرمود : هیچ میراثی بهتر از ادب نیست . کسانی که این مشکل را دارند همت کنند و مشکل را حل کنند . ببینید که به جز حرام بودن فحش ،  چقدر اثرات منفی دارد .

 آیا فحش جرم است ؟ بله . در قانون مجازات اسلامی آمده است که فحاشی به دیگران و حرفهای رکیک جرم است و مجازات دارد . در مورد تهمت منافی عفت اگر قذف باشد مجازاتش سنگین تر است . برای اینکه این جرم ثابت بشود عرف کافی است . در کتاب جرایم علیه اشخاص نوشته ی آقای دکتر حسین آقانیا  اینها را توضیح داده است .

روان پزشکان اعتقادشان این است که اگر فحش دادن مکرر باشد یک اختلال روان پزشکی است البته اگر موردی نباشد . این یک اختلال شخصیت و یک نوع تیک صوتی و نشانه هایی از دوقطبی است . اگر کسانی هستند که موردی فحش می دهند جلوی آنرا بگیرند که به اختلال شخصیت و روان پزشکی تبدیل نشود .

نتیجه اخلاقی

امام علی (ع) فرمود : زبان ،حیوان درنده ای است اگر رها بشود واگذارنده را می درد .

مردان روزگار به اخلاق زنده اند/ قومی که گشت فاقد اخلاق مُردنی ست .

حرام را با حرام نمی شود جواب داد . فحش را با فحش نمی توان جواب داد و حرام است . این کار را نکنید زیرا به نتیجه نمی رسید. باید دید هدف شما از این کار چیست ؟ اگر می خواهید دلتان خنک بشود ،بله این یک تشفی صدری هست ولی این کار نه اصلاح کننده است و نه بازدارنده . توصیه این است که شما سکوت کنید وآرامش داشته باشید. شما با این کار او را دچار عذاب وجدان می کنید . ما نفسی بنام نفس لوامه داریم که در عام به آن وجدان می گویند . این نفس سرزنش کننده است . شما با این برخورد خوب او را بیدار می کنید و کینه ها از بین می رود . قرآن می فرماید: بدی و خوبی برابر نیستند . بدی را با خوبی جواب بدهید . اگر بین تو و دیگری کینه ای باشد ، این به دوستی تبدیل می شود .

یک توصیه اخلاقی

اگر دنبال تقریب قلوب و واسطه گری بین کس یا کسانی هستید خواه آن دو طرف زن و شوهر باشند یا هوو و یا حتی دوست و همسایه و فامیل راهش دریدن عفت کلام نیست !!!

بلکه به گمانم حفظ و احیای عفت کلام است و بس

عفت کلام داشتن و کنار گذاشتن خشم و غضب دریچه رهایی هر فردی از منجلات استرس و عصبانیت است و چراغی بسوی آرامش و رستگاری و …

صبور بودن و بی گدار به آب نزدن و محترمانه پرسیدن چه عیبی دارد که آدمی بخواهد با کلمات رکیک خونش را کثیف کند و دهن لقی کند و …

پیران و قدمای ما چقدر عاقل و دانا بودند که گفتند : ” فحش ره وا ورنه !چو ره خر خارنه ! عفت کلام دار ! همه پلها ره خراب نکن! ”

آیا جز این است ؟!!!

نجابت را از گاو هم می شود آموخت و …

چرا باید مثل سیس تلی زبان داشته باشیم و …